![](/media/lib/502/n-cms-0f8ce369693906d0620e5e8415b94c0e.jpg)
W Wielkim Zderzaczu Hadronów testują mechanizm huśtawki
6 maja 2022, 06:51W uruchomionym ponownie po trzech latach Wielkim Zderzaczu Hadronów rozpoczęto nowe testy modelu, który ma wyjaśnić masę neutrina. Zgodnie z Modelem Standardowym te cząstki, których nie można podzielić na mniejsze składowe – jak kwarki czy elektrony – zyskują masę dzięki interakcji z polem bozonu Higgsa. Jednak neutrino jest tutaj wyjątkiem
![](/media/lib/501/n-grafendetektor-c480631bc3a640d82344376f0d373384.jpg)
Grafen jako detektor pola magnetycznego w reaktorach termojądrowych
28 kwietnia 2022, 16:48W projektach związanych z syntezą termojądrową konieczne jest wykorzystanie materiałów odpornych na wysokie temperatury i uszkodzenia radiacyjne. Obiecujące pod tym względem są materiały bazujące na węglu, zwłaszcza nanorurki węglowe i grafen. Naukowcy z Zakładu Badań Reaktorowych NCBJ brali udział w badaniach odporności detektorów grafenowych na wysokie strumienie neutronów.
![](/media/lib/481/n-splatanie-166e3e2281c48284509cc26b79186952.jpg)
Pierwsze kwantowe procesory na atomach
28 kwietnia 2022, 10:44Dwie amerykańskie grupy badawcze stworzyły – niezależnie od siebie – pierwsze kwantowe procesory, w których rolę kubitów odgrywają atomy. To potencjalnie przełomowe wydarzenie, gdyż oparte na atomach komputery kwantowe mogą być łatwiej skalowalne niż dominujące obecnie urządzenia, w których kubitami są uwięzione jony lub nadprzewodzące obwody.
![](/media/lib/501/n-tdrs-3df82c66078296e9ac1d0af3b38d4091.jpg)
SpaceX? SES? A może ktoś inny zapewni łączność NASA z jej pojazdami na orbicie
27 kwietnia 2022, 06:49Jednym z powodów, dla których NASA od wielu lat wspiera rozwój prywatnego przemysłu kosmicznego jest chęć skupienia się na eksploracji dalszych części przestrzeni kosmicznej i pozostawienie w prywatnych rękach wszelkich działań na niskiej orbicie okołoziemskiej. Jednym z takich działań może być zastąpienie przez sieć Starlink starzejącej się konstelacji TDRS (Tracking and Date Relay Satellite), która zapewnia łączność z Międzynarodową Stacją Kosmiczną.
![](/media/lib/500/n-mikronowa-ad4c881cd91fad15347f09989bc48e57.jpg)
Mikronowe – poznaliśmy nowy typ kosmicznych eksplozji
21 kwietnia 2022, 17:37Astronomowie odkryli nowy typ eksplozji gwiazd – mikronową. Do tego typu eksplozji dochodzi na powierzchni niektórych gwiazd, a w ich wyniku w ciągu kilku godzin wypaleniu ulega nawet 20 x 1015 ton materiału tworzącego gwiazdę.
![](/media/lib/343/n-pszenica-f831abd370d4e4a2a02caef95318f87a.jpg)
Teleskop Webba powinien wykryć ślady działalności rolniczej na innych planetach
21 kwietnia 2022, 14:09Gdy przed 10 000 lat ludzkość zajęła się rolnictwem, doprowadziło to nie tylko do olbrzymich zmian społecznych czy politycznych. Zajmowanie pod uprawę coraz większych areałów, pojawienie się w końcu rolnictwa na skalę przemysłową doprowadziło też do zmiany składu atmosfery. Jeśli więc istnieją planety, których mieszkańcy również prowadzą rozwiniętą gospodarkę rolną, to ich atmosfery odczuły skutki takiej działalności. Istnieją w nich sygnatury, które powinien zauważyć Teleskop Webba (JWST).
![](/media/lib/391/n-uranneptun-06adf8932f35d3e81a81346dbc6a198d.jpg)
NASA powinna przygotować misję do Urana, rekomendują eksperci
20 kwietnia 2022, 11:32Układ Słoneczny jest pełen fascynujących obiektów, które mogą być celem misji naukowych. Jednak budżet NASA – mimo że imponujący – nie jest z gumy, więc Agencja musi starannie określać priorytety swoich działań. Pomaga jej w tym tzw. przegląd dekady (decadal survey)
![](/media/lib/500/n-kwarkgorny-d044d53368adddffa8b28f5170aa1b02.jpg)
Precyzyjne pomiary masy kwarka górnego przybliżają nas do poznania tajemnic wszechświata
20 kwietnia 2022, 09:09Naukowcy z CERN-u dokonali najbardziej precyzyjnych pomiarów masy kwarka górnego. To najcięższa z cząstek elementarnych, a poznanie jej masy jest niezbędne do poznania zasad funkcjonowania wszechświata w najmniejsze skali.
![](/media/lib/500/n-szafran-e4e8304e061c34738fe713a0946129c9.jpg)
Najdroższą przyprawę świata udomowili Grecy, a nie Persowie
19 kwietnia 2022, 12:49Najdroższa przyprawa świata, szafran, jest uprawiana od ponad 3000 lat. Uprawiano ją w Grecji, Persji i innych krajach basenu Morza Śródziemnego. Obecnie 90% światowej produkcji pochodzi z Iranu. Nic też dziwnego, że Iran – czyli dawna Persja – jest uważany za najbardziej prawdopodobne miejsce udomowienia szafranu uprawnego (Crocus sativus), zwanego też krokusem uprawnym. Jednak najnowsze badania wskazują, że roślinę tę po raz pierwszy udomowiono w starożytnej Grecji.
![](/media/lib/500/n-przywolowki-3ce61d85847b82a3e7ee28b82f85f8cb.jpg)
Bziuki, krzyżoki i turki grodziskie – niezwykłe zwyczaje wielkanocne
15 kwietnia 2022, 13:35Obecnie na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego znajduje się 57 różnorodnych zjawisk czy umiejętności z całej Polski. Między innymi jest na niej kilka obrzędów związanych z obchodami świąt Wielkiej Nocy, mówi Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa. To właśnie ten instytut, wraz z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prowadzi listę.